W japońskich szkołach mahajany, Tendai (Tien-tai), koncentracja jest kultywowana poprzez wysoce ustrukturyzowany rytuał. Szczególnie w chińskiej szkole buddyzmu Chán (która rozgałęziła się na japońską szkołę Zen i koreańską szkołę Seon), medytacja ts’o ch’an i praktyki medytacji koan są rozumiane jako pozwalające praktykującemu na bezpośrednie doświadczenie prawdziwej natury rzeczywistości. To skupienie jest nawet poświadczone w nazwach każdej z tych szkół, które pochodzą od sanskryckiego dhyana, a zatem mogą być tłumaczone na „medytacja” w ich odpowiednich językach).
Buddyzm tybetański (wadżrajana) kładzie nacisk na ścieżkę tantry dla swoich starszych wyznawców. Wielu mnichów przechodzi przez swój dzień bez „medytacji” w rozpoznawalnej formie, choć częściej śpiewają lub uczestniczą w grupowej liturgii. W tej tradycji celem medytacji jest obudzenie przenikliwej, diamentowej natury umysłu i wprowadzenie praktykujących do niezmiennej, czystej świadomości, która jest postrzegana jako podstawa całego życia i śmierci.
Dar nauki medytacji jest największym darem, jaki możesz sobie dać w tym życiu. Bo tylko dzięki medytacji możesz podjąć podróż, aby odkryć swoją prawdziwą naturę, a więc znaleźć stabilność i pewność siebie, której będziesz potrzebował, aby dobrze żyć i umrzeć. Medytacja jest drogą do oświecenia.- Sogyal Rinpoche, The Tibetan Book of Living and Dying.
Chociaż medytacja jest istotnym składnikiem buddyjskiej praktyki, jest tylko jednym z trzech rodzajów treningu wymaganego do osiągnięcia oświecenia, ponieważ od każdego wyznawcy oczekuje się dążenia do doskonałości w cnocie (sīla), medytacji (citta) i mądrości (paññā). Tak więc, sama sprawność medytacyjna nie jest wystarczająca; jest ona tylko jedną z części ścieżki. Innymi słowy, w Buddyzmie, wraz z kultywacją umysłu, rozwój etyczny i mądre zrozumienie są również niezbędne do osiągnięcia najwyższego celu.
Daoizm
Szerokie i zróżnicowane szkoły daoizmu obejmują szereg tradycji medytacyjnych i kontemplacyjnych. Wiele rdzennych chińskich praktyk, o których mówi się, że powstały z I Ching, Dao De Jing, Zhuangzi i Baopuzi (między innymi), dotyczyło wykorzystania kontroli oddechu i ćwiczeń fizycznych w celu promowania zdrowia, dobrego samopoczucia i długowieczności. Praktyki te cieszyły się okresem owocnego przenikania się z chińskim buddyzmem, zwłaszcza szkołą Ch’an (Zen).
Techniki te miały znaczący wpływ na tradycyjną medycynę chińską i chińskie, a także niektóre japońskie sztuki walki. W szczególności chińska sztuka walki T’ai Chi Ch’uan opiera się na daoistycznej i neokonfucjańskiej kosmologii zawartej w Taijitu („Diagram Najwyższego Ostatecznego”), która koreluje indywidualne działania z ich makrokosmicznym funkcjonowaniem we wszechświecie. Wiele daoistycznych sztuk walki jest uważanych za „ruchome medytacje”, takie, że praktycznym ideałem jest „bezruch w ruchu”.
